Çində heyvan təqvimi, yaxud Çin zodiak

Çində Heyvan Təqvimi, yaxud Çin Zodiakı, qədim Çin mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsi olaraq insanların həyatına dərin təsir göstərmişdir. Bu təqvim yalnız zamanın ölçülməsi üçün deyil, həm də insan xarakterinin, taleyin və hadisələrin təsvir edilməsi üçün bir vasitə kimi qəbul olunur. On iki illik dövr əsasında qurulan bu sistemdə hər il müəyyən bir heyvanla təmsil edilir. Bu heyvanlar sırasına Siçan, Öküz, Pələng, Dovşan, Əjdaha, İlan, At, Keçi, Meymun, Xoruz, İt və Donuz daxildir. Heyvan Təqviminin mənşəyi qədim Çin mifologiyasına və astronomik müşahidələrə əsaslanır. Rəvayətə görə, Cədvəl ilahi imperator tərəfindən yaradılmışdır və heyvanlar böyük bir yarışda iştirak edərək öz yerlərini qazanmışlar. Hər bir heyvanın sıralaması, onun yarış zamanı göstərdiyi xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Məsələn, Siçan öz ağıllılığı ilə birinci yeri tutmuşdur, Öküz isə güc və sədaqətinə görə ikinci yerdədir. Bu mifoloji hekayə Çin xalqının heyvanlara olan münasibətində dərin simvolik məna daşıyır.

Hər bir heyvan müəyyən bir ildə doğulan insanların xarakterinə təsir edir. Çin Zodiakında hesab olunur ki, hər bir heyvan öz xüsusiyyətlərini həmin ildə doğulan insanlara ötürür. Məsələn, Siçan ilində doğulanlar ağıllı, çevik və strateji düşüncəyə malik sayılır. Öküz ilində doğulanlar səbrli, çalışqan və etibarlı olur. Pələng cəsarət və liderlik, Dovşan isə zəriflik və həssaslıq simvoludur. Əjdaha güc və uğur rəmzi, İlan isə müdriklik və mistik cazibə ilə tanınır. Çin Zodiakında hər il təkcə bir heyvanla deyil, həm də beş əsas elementlə əlaqələndirilir: ağac, od, torpaq, metal və su. Bu elementlər on iki heyvan dövrünə əlavə olaraq əlavə bir dərinlik qatır və hər bir heyvanın müxtəlif illərdə fərqli təsirlər göstərməsinə səbəb olur. Məsələn, Od Əjdahası güclü və ehtiraslı, Su Əjdahası isə daha sakit və uyğunlaşan bir xarakterə malikdir.

Heyvan Təqvimi yalnız şəxsi xarakteri müəyyənləşdirmək üçün deyil, həm də həyatın müxtəlif sahələrində qərar qəbul etmək üçün istifadə olunur. İnsanlar hansı ildə hansı işlərin daha uğurlu olacağını, evlilik tarixlərini və hətta uşaqlarının doğum vaxtını bu təqvimə əsasən planlaşdırırlar. Çin mədəniyyətində uyğunluq konsepti böyük əhəmiyyət daşıyır. Məsələn, ailə və ya işgüzar münasibətlərin uğurlu olması üçün insanlar öz heyvan işarələrinin uyğunluğunu nəzərə alır. Heyvan Təqvimi, həmçinin festivallar və ənənələrlə sıx əlaqəlidir. Çin Yeni İli, bu təqvimin ən vacib hadisəsidir və hər il fərqli heyvanın gəlişi ilə qeyd olunur. Hər heyvan ili yeni ümidlər, çağırışlar və imkanlarla dolu bir dövrü simvollaşdırır. İnsanlar həmin il üçün xüsusilə uğurlu rənglər, simvollar və qoruyucu tədbirləri seçərək həyatlarını daha uğurlu etmək üçün tədbirlər görürlər.

Müasir dövrdə də Heyvan Təqvimi öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Çin cəmiyyəti bu qədim sistemi həyatın bir çox aspektlərində istifadə etməyə davam edir. Hətta texnologiya dövründə belə, Heyvan Təqvimi insanlar üçün mənəvi və mədəni bir istiqamətverici vasitə kimi qalır. Bu sistem Çin mədəniyyətinin dərin fəlsəfi, kosmik və təbiətlə əlaqəsini nümayiş etdirən misilsiz bir irsdir. Çində Heyvan Təqvimi, yalnız zamanın ölçülməsi aləti deyil, həm də insanların həyatına istiqamət verən, onların dünyanı dərk etməsinə və özlərinə uyğun yeri tapmasına kömək edən bir mədəniyyət fenomenidir. Bu qədim biliklər nəsildən-nəslə ötürülərək həm milli irsi, həm də universallığı ilə heyranlıq doğurur.